Gökhan Yorgancıgil

Arnold Toynbee

…Bir olayda olup bitenleri anlatırken egemen olan tarafın ele geçirdiği propaganda avantajının farkına varmıştım. İranlıları Yunanlıların gözünden, Spartalıları ve Boetialıları Atinalıların ve Filistinlilerle Fenikelileri de İsraillilerin gözünden değerlendirdiğimizi farketmiştim. İnsan bir şeyin doğrusunu anlamak isterse sessiz kalan tarafın bakış açısını da göz önünde tutması gerekir. Sesini duyuran tarafın söze başlayıp son sözü söylemesine izin verilmemelidir. Yunanlılar ile Türkler arasındaki çatışmada Yunanlılar yine seslerini duyuran taraftı. Dünyadaki egemen güç olan Batı uygarlığı Yunanlıları dinliyordu. Yunanlıların sorununu biliyordum. Kendi kendilerine bu sorunla başa çıkabileceklerini hissediyordum. Türklerin problemini anlamak için ise uğraşmam gerekiyordu. Türk-Yunan Savaşı’nı Yunanlıların gözünden değerlendirdikten sonra Türklerin bakış açısını anlamak üzere Türkiye’ye gittim. ……

Kitabın adı, Hatıralar: Tanıdıklarım. Yazarı Arnold Toynbee. Toynbee’nin kişisel notları ve izlenimlerinden oluşan iki kitap, Klasik Yayınları tarafından Deniz Öktem ve Şaban Bıyıklı’nın akıcı tercümeleriyle dilimize kazandırılmış (diğer kitabın adı, Hatıralar: Tecrübelerim). Keşke eksik yerler de tercüme edilseydi, daha doğrusu keşke eksik yerlerin de tercüme edilmesini sorun eden yasalar ya da adı konulmamış saçma kurallar olmasaydı…  Bir dönemi anlamak için tarih kitaplarında yazanlardan farklı olarak kişisel izlenimlerin çok değerli olduğunu düşünmemiz için bir kanıt daha. Özellikle de yaşadığımız dönem, bu izlenimlerde anlatılan dönemin çarpıcı etkilerini hala taşıyorsa. Tıpkı Şevket Süreyya Aydemir’in Suyu Arayan Adam‘ı gibi…  Cemal Kafadar’ın Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken’ininin önsözünde bu “izlenimci” yaklaşım detaylı bir şekilde tartışılıyor. Daha önce yazmıştık…
Audi alteram partem: Öteki tarafı dinle