Gökhan Yorgancıgil

Meddah olmak için…

Meddahların geniş kültür birikimine sahip olmaları gerekirdi. Bu birikime sahip olmayan meddahlar gösterilerini kenar semtlerdeki kahvelerde veya pazarlarda yaparlardı. Anlattıkları hikayelerle toplumu alabildiğine etkileyen meddahlar usta çırak ilişkisiyle yetişirler, hikayelerini genellikle birbirlerinden öğrenirlerdi. Ustalar çıraklarına yalnızca meddahlığı kavratmakla kalmazlar aynı zamanda genel kültürlerini artıracak bilgiler verirlerdi. Bu bilgiler verilirken meddahlarda olması ve olmaması gereken özellikler de kavratılırdı.

Kaşifi‘ye göre meddahlarda olması gerken özellikler şunlardır:
Doğruluk, sabır, şükretme, boyun eğme, yetinme, hesap görme, denetim, alçak gönüllü olma, kendini Tanrı’ya bırakma, açık yüreklilik, akıllı söz söyleme ve hareket etme, eli açıklık, çalışkanlık, düşünceli hareket etme, tedbirli olma, her şeyi Tanrı’ya bırakma (tevekkül), az yemek, az uyumak, sevecenlik.

Olmaması gereken özellikler de:
Gaflet, kendini beğenmişlik, şaşkınlık, iki yüzlülük, içki, faiz, zina, huysuzluk, azarlayıcı olmak, çok yemek, uygunsuz sözler söylemek, sözünde durmamak, alay etmek, yersiz çıkışmak, yalan söylemek, yalan yere yemin etmek, müslüman kardeşinin dedikodusunu yapmak, iftira etmek, söz getirip götürmek, gammazlık etmek, insanları yalan yere övmek, yersiz öfkelenmek, kıskanmak, hile yapmak, pintilik yapmak, kıyımda ve eziyette bulunmak, pisboğazlık ve çok uyumaktır.

Mevlüt Özhan, Geleneksel Türk Tiyatrosunda Ahilik, Türk Folklorü Araştırmaları Dergisi, 1988/1 sf. 45-47